Біздің қазіргі замандағы өмір сүру шындығында қауіпті жағдайға түсу ықтималдығы өте жоғары. Балаларды серуенге, ойынға, қонаққа немесе үйде қалдырып, олардың өмірі мен денсаулығына еш қорқуға және жаман ештеңе болмайтына біз сенеміз.
Өкінішке орай, статистика көрсеткендей, өрттің пайда болуы, балалардың кінәсінан болған өрттер, балалар өліміне әкелетіні сирек емес. Сондықтан балаларға өрт қауіпсіздігі туралы не білу керек? Бұндай қауіпсіздікті балаға өрт кезінде емес, жану болған жағдайларда үйрету қажет. Ерте балалық шақтан бастап. Дәл сол кезеңнен бастап бала түсіне бастайды, өзіс-әрекеттерінің істегенін.
Ең бастысы, балаға түсіну керек — бұл ашық от өте қауіпті, онымен өте абай болу керек, ол үлкен зиян келтіруі мүмкін және өмірден айыруы мүмкін екенін.
Өрт немесе жану болмаған жағдайда және болған жағдайда бала не істеу керек екенін, өзін қалай ұстау керек екенін білу қажет. Үрейге қалай түспеу керек? Өте жиі өрт шыққанда бала шошып, тығылып қалады. Бұндай жағдайларда бала қандай қауіп төніпт ұрғанын білмегендіктен туындайды. Ең бастысық орықпау керек. Қауіптен қашу оңай. Егер сабырлы және ақылмен әрекететсең. Үрей — әрқашан қабілетіңді жоғалтады, қиындықтан шығатын жол табу. Үлкендердің міндеті балаға қажетті білім беру.
Әр адам осы негізгі ережелерді білуі керек, бірақ олар ешкімге пайдалы болмайды деп сенеміз.
- Егер кастрюльде май жанған кезде кастрюльдің қақпағын мықтап жауып, пешті өшіріңіз.
- Қуыруға арналған табаны алып жүрмеңіз және жанып тұрған майға су құймаңыз, себебі қатты қайнату, жанып жатқан майдың шашырауы, қол, бет күйіктері және көптеген жану ошақтары пайда болады.
- Егер пәтерде өртенген оқшаулаудың жағымсыз иісі пайда болса, жалпы электрлік сөндіргішті (автоматты машинаны) өшіріңіз, пәтерді қуаттан ажыратыңыз.
- Электр желісіне қосылған жабдықты сумен сөндірмеңіз!
- Егер теледидар, тоңазытқыш, үтік жанып тұрса, пәтердің қуатын өшіріңіз немесе электр сымын тартып электр құралдарын өшіріңіз.
- Егер тек жанып тұрса -бастаңыз, розеткадан шығарылмаған үтікті (теледидарды) жүн жамылғымен, қалың шүберекпен жауып, оны ауа жоқ етіп шеттерімен басыңыз.
- Қуат берілмеген теледидардағы кішкене жалынның артында немесе жағында тұрып, сурет түтігі жарылған жағдайда жарақаттанбау үшін оны сумен толтыруға болады.
- Жанып тұрған электр құрылғысы жұмыс істеп тұрған кезде өртті сөндіру үшін суды пайдаланбаңыз, кішкене жану орталығын содамен немесе сода күлімен, құммен, топырақпен жабуға тырысуға болады (мысалы, гүл ыдысынан).
Егер Сіз өрт тапсаңыз, дереу өрт сөндіру бөліміне қоңырау шалыңыз. «101» теріп, келесі ақпаратты беріңіз:
- өрт немесе өрт анықталған мекенжай;
- нақты не бар: теледидар, жиһаз, машина;
- егер диспетчер сұраса, онда көрсетіңіз: үйдің, кіреберістің, пәтердің нөмірі, қай қабатта жанып тұр, ғимаратта қанша қабат, қай жерден жүру ыңғайлы, кіреберіске кіру коды бар ма? адамдарға қауіп төндіреді және т.б.;
- аты-жөніңізді және телефон нөміріңізді беріңіз.
Телефонда нақты және байсалды сөйлеңіз, асықпаңыз. Есіңізде болсын, Сіз өрт туралы хабарлаған кезде, өрт сөндіру қызметі алдын-ала ескертіліп, кетіп жатыр (барлық қажетті ақпарат жауынгерлерге радио арқылы беріледі).
Оттан аулақ болыңыз; ештеңе іздемеңіз немесе жинамаңыз. Үй-жайдан шыққан кезде қолыңыздан келетіндердің бәріне ескертіңіз.
Мүмкін болса, газды өшіріңіз, сонымен бірге баспалдақта орналасқан электр панеліндегі кернеуді өшіру арқылы пәтерден қуат алыңыз .
Лифтті ешқашан пайдаланбаңыз – бұл тұзаққа айналуы мүмкін.
Шығу жолына төрт аяғымен барыңыз немесе жорғалаңыз, өйткені ауа температурасы еденге төмен және оттегі көп. Сонымен қатар, бастарды еден деңгейінен кем дегенде 30 см қашықтықта ұстаңыз , оның үстінде көміртегі оксидімен бірге ауыр улы газ тәрізді жану өнімдерінің қабаты орналасуы мүмкін.
Өртті тосқауыл қою үшін артта тұрған есіктерді жабыңыз (есік жанудың таралуын 10 – 15 минуттан кешіктіруі мүмкін!), Бұл басқа адамдарға да бөлмеден шығуға мүмкіндік береді.
Егер түтін көп болса, тамақ ауруы, көз суланған болса – жолды шығарыңыз, тыныс алу жолдарын бірнеше қабатты мақта матамен тығыз жауып, матадан дем алыңыз.
Егер сізде басқа адамдарға көмектесу мүмкіндігіңіз болса – оны кез-келген тәсілмен жүзеге асырыңыз, өз мүлкіңізден гөрі бірнеше адамның өмірін құтқарған дұрыс.
Адам жанып тұрған кезде оны жүгіруге жол бермеңіз – жалын тек күшейе түседі. Оны табылады , тез жанып киім тастап көріңіз бірден (қар құрсауында немесе шалшық үздік) күшті әдістерін қоспағанда емес, жерге құрбаны ағызып аманатты, және ол кез келген тығыз матамен киіп жақсы, қалдырыңыз басы ашық (адам тұншығып қалмас үшін) . Дененің күйген жерлерінен өзіңіздің киіміңізді алып тастай алмайсыз, әсіресе синтетика – зардап шегушіні дәрігерлердің қолына тапсырыңыз.
Дүрбелеме.
«101» нөміріне e қоңырау шалыңыз . Диспетчерге қай жерде екеніңізді және шығудан отпен кесілгеніңізді түсіндіріңіз.
Егер сіз көп қабатты үйде тұрсаңыз, шатырға шығу немесе түтінсіз өрт баспалдағымен түсу немесе көрші балкондар арқылы өту мүмкіндігі бар-жоғын тексеріңіз .
Жоғарғы қабаттардан секірмеңіз, арқандардан, жаймалардан, су ағатын құбырлардан түспеңіз. Анықтама үшін 15 минут күткен дұрыс. Сізге уақытылы от шатырын ұсынғанда, биіктіктен қорқу туралы ойламаңыз. Эвакуациялауға ешқандай жолы бар болса, көріңіз пломба сіздің пәтерді жылу мен түтін шығып сақтауға қауіпсіз . Мұны істеу үшін алдыңғы есікті мықтап жауып, сүлгілерді, көрпелерді немесе кез-келген басқа матаны сумен сулаңыз және олармен бірге есіктің жарықтарын пәтердің ішінен тығыз жабыңыз . Сондай-ақ , көшедегі тартылулар мен түтіннің енуіне жол бермеу үшін терезелерді жауып, ас үйдегі, жуынатын бөлмедегі, дәретханадағы желдеткіш саңылауларды бітеп тастау керек.
Кәстрөлдер мен ваннаға су жинаңыз, есіктерді, еденді, шүберектерді сулаңыз.
Терезеге қарай жылжытыңыз, терезенің жанында болыңыз және көшедегі адамдардың назарын аударыңыз .
Адамдардың назарын аударған кезде айқайлаудың қажеті жоқ, мысалы, сіз жарқын матаның үлкен бөлігін терезеден немесе терезеден іліп қоюыңызға болады (оларды ашпай!), Түнде фонарьмен сигнал бере аласыз.
Егер шұғыл қажеттілік болмаса (тұншығу сезімі, сананың бұлттануы ), терезені ашпауға және сындырмауға тырысыңыз, өйткені сіздің баспанаңыздың тығыздығы бұзылады, бөлме тез түтінге толады және тіпті тыныс алатын ештеңе болмайды ашық терезеде. Түтіннен кейін жалын бөлмеге еніп кетеді.
Егер пәтерде балкон немесе лоджия болса, онда сіз есікті артыңыздан мықтап жауып, сол жерге шығуға тырысыңыз. Көшедегі адамдардың назарын сізге аударыңыз.
Өрт сөндірушілерді күтіңіз, олар әдетте бірнеше минуттан кейін келеді.
Өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтаңыз және өзіңізге мұқият болыңыз.
