Түркістан облысында ҚР Премьер-министрінің орынбасары Қанат Бозымбаев жұмыс сапарымен келіп, алдағы вегетациялық кезеңге дайындық барысы және ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптарын әртараптандыру мәселесі бойынша мәжіліс өткізді. Сонымен бірге «Ауыл аманаты» іске асырылу барысы да талқыланды. Вице-премьер жауапты министрлер мен облыс әкіміне осы бағыттағы жұмыстарды жандандыра түсуді тапсырды.
– Су тапшылығы қазірдің өзінде халықтың өмір сүру сапасына және экономиканың тұрақты дамуына тікелей кері әсерін тигізуде, бұл су ресурстарын тиімді басқару және пайдалану тиімділігін арттыру мәселелерін ерекше өзекті етеді. Қауіп-қатерлерді азайту және агроөнеркәсіптік кешеннің тұрақты дамуын қамтамасыз ету мақсатында су үнемдейтін технологияларды, суару әдістерін және ирригациялық жүйелердің жағдайын мониторинг жүргізу тәсілдерін кеңінен енгізуді күшейту қажет. Сонымен қатар су ресурстарын заңсыз пайдалану, соның ішінде «қара нарық» жағдайларын болдырмау үшін құқық қорғау органдарының белсенді қатысуымен қарсы шаралар қабылдануы тиіс. егіс құрылымдарын әртараптандыруға, сондай-ақ құрғақшылыққа төзімді және аз су қажет ететін дақылдарды енгізуге ерекше назар аудару қажет. Мұндай тәсіл су ресурстары шектеулі жағдайда ауыл шаруашылығы өндірісінің өнімділігін арттыруға, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және ауылдық аймақтардың тұрақты дамуын қолдауға мүмкіндік береді, – деді Қанат Бозымбаев.
Мәжілісте Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров өңірде су үнемдеу технологияларын енгізуге және өндіріс орындарын ашуға, ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу бағытына басымдық беріліп отырғанын атап өтті. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен су үнемдлеу технологияларын енгізу, су нысандарын реттеу жұмыстары үздіксіз жүріп жатқанын жеткізді.
Облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков су үнемдеу технологиясын енгізу және «Ауыл аманаты» бағдарламасын жүзеге асыру барысындағы көрсеткіштерді баяндады. Өзге де спикерлер мәселелерге қатысты мазмұнды баяндамалар жасады.
Айта кетейік, Түркістан облысының агроөнеркәсіптік кешені республикада ерекше орын алады. Еліміздегі жалпы өнім көлемінің 13% өңірге тиесілі немесе жыл сайын 1 трлн. теңгеден астам өнім өндіріледі. Биыл су үнемдеу технологияларын 27 мың гектарға енгізу жоспарланып, нақты 59 мың гектар алқапқа егілді. Оның ішінде 53,7 мың гектарға тамшылатып суару, 6,2 мың гектарға жаңбырлатып суару технологиялары қолданылып, жоспар 2 есе артық орындалды. Жалпы бүгінгі күнге облыста 114 мың гектарға су үнемдеу технологиялары енгізілді. Үнемделген су көлемі – 195 млн.м³. Жыл сайын 50 мың гектарға технологияны қосымша ендіру арқылы 2030 жылға қарай 364 мың гектар алқаптан 622,8 млн.текше метр су үнемдеу көзделіп отыр. Cу үнемдеу технологиялары өндірісін дамыту, қолжетімділігін арттыру мақсатында қуаттылығы 163 мың гектар алқапты қамтитын 4 кәсіпорын іске қосылды. Сонымен қатар 2026 жылы жылдық қуаттылығы 30 мың гектар алқапты құрайтын 2 кәсіпорын іске қосылады. Мақта мен күріш өсіруде жаңа су үнемдеу технологиялары қолданылып, нәтижесінде артық өнім алынды.
Облысқа 2023-2025 жылдары «Ауыл Аманаты» жобасын іске асыру үшін республикалық бюджеттен жалпы 30,2 млрд теңге бөлінді. Оның ішінде 2023 жылы 19,8 млрд теңге толық игерілсе, 2024 жылы 3,0 млрд теңге игерілді. 2025 жылға 7,4 млрд теңге қарастырылған. Аталған қаражат есебінен 6 бағыт бойынша 3 790 жоба қаржыландырылып, жалпы 25,6 млрд теңге несие берілді. Осы бағдарлама арқылы шағын кәсіпкерлік 3 662 бірлікке артты, 23,2 гектарға 477 жылыжай кешені салынды. Мал басы 72 982-ге ұлғайса, 39 қайта өңдеу кәсіпорны іске қосылды. 4 174 жаңа жұмыс орны ашылып, АӘК алушылар саны 441 адамға қысқарған.
Мәжілісте осы салаларды дамыту бағытында ұсыныстар беріліп, жауаптыларға міндеттер жүктелді.
Түркістан облысының су үнемдеу технологияларын енгізу мен «Ауыл аманаты» жобасын жүзеге асырудағы жетістіктері өңірдің аграрлық саласында оң өзгерістерге алып келуде. Су тапшылығының ауыр салдарын алдын алу мақсатында агроөнеркәсіптік кешенді тұрақты дамытуға бағытталған жаңа әдістер мен технологиялар маңызды рөл атқарып отыр. Жергілікті билік пен мемлекеттік органдар осы мәселені шешу үшін белсенді жұмыс атқаруда, соның ішінде су үнемдеу технологияларын кеңінен қолдану мен инновациялық тәсілдерді енгізу арқылы ауыл шаруашылығында тиімділік арттыру көзделуде. Су үнемдеу жүйелерінің кең таралуы болашақта өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ете отырып, ауылдық аймақтардың тұрақты дамуын қолдайды.
«Ауыл аманаты» жобасы да Түркістан облысындағы ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға ерекше ықпал етіп келеді. Бұл бағдарлама арқылы шағын кәсіпкерлік дамып, жаңа жұмыс орындары ашылып, ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімділігі артып отыр. Қазіргі таңда ауыл шаруашылығында инновациялық технологияларды қолдану арқылы өнімділік көрсеткіштері едәуір жақсарды, сондай-ақ ауыл тұрғындарының тұрмыс деңгейі де жоғарылады. Жобаның жүзеге асырылуы облыс тұрғындары үшін маңызды әлеуметтік-экономикалық нәтиже көрсетуде, бұл өз кезегінде ауыл шаруашылығы секторына жаңа серпін береді.
Алдағы жылдары Түркістан облысында су үнемдеу технологиялары мен «Ауыл аманаты» бағдарламасының ауқымын одан әрі кеңейту жоспарланып отыр. 2030 жылға қарай су үнемдеу технологияларын енгізу арқылы облыстағы ауыл шаруашылығының өнімділігі айтарлықтай артып, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін тағы да бірқатар шаралар қабылданады. Бұл шаралар Түркістан облысын тек Қазақстанда ғана емес, халықаралық деңгейде де аграрлық тұрғыдан бәсекеге қабілетті өңірге айналдыруға мүмкіндік береді. Жаңа өндіріс орындары мен кәсіпорындардың іске қосылуы жергілікті экономикаға серпін беріп, ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыруға ықпал етеді.
Жалпы, «Ауыл аманаты» жобасы ауылдық аймақтардың дамуына зор үлес қосып отыр. Бұл бағдарлама ауыл тұрғындарына бизнес ашу, шағын кәсіпкерлікті дамыту, және ауыл шаруашылығы саласында тиімділікті арттыру үшін айтарлықтай мүмкіндіктер ұсынады. Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың арқасында көптеген жаңа жұмыс орындары құрылып, ауыл халқының әлеуметтік жағдайы жақсаруда. Жобаның нәтижесінде жаңа жылыжай кешендері, мал шаруашылығы кәсіпорындары мен қайта өңдеу өндірістерінің ашылуы ауыл экономикасының өркендеуіне ықпал етеді.
Қазіргі таңда «Ауыл аманаты» ауылдағы азаматтарға өз ісін бастауға қаржылық қолдау көрсетіп, оларды тұрақты жұмыс орындарымен қамтамасыз ету арқылы ауылдық аумақтардың экономикалық даму деңгейін айтарлықтай арттырып отыр. Бұл бағдарлама тек ауыл шаруашылығы ғана емес, сондай-ақ ауылдың инфрақұрылымы мен тұрмыстық жағдайын жақсартуға да әсер етеді. Осылайша, «Ауыл аманаты» жобасы еліміздің ауылдық аймақтарының әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан жаңғыруына зор ықпал етуде.
