Үкімет Ауыл шаруашылығы министрлігі мен «Түркістан мақта агроөнеркәсіптік кешені» ЖШС арасында Түркістан облысында шитті мақтаны өсіру және терең өңдеу бойынша инвестициялар туралы келісім жасауды мақұлдады. Тиісті қаулыға Премьер-министр Олжас Бектенов қол қойды.
Жоба Мемлекет басшысының ауыл шаруашылығы саласын дамыту және озық агротехнологияларды енгізу бойынша қойған тапсырмаларын жүзеге асыруды көздейді.
Жобаның мақсаты – алқапта мақта өсіруден бастап дайын киім өндіруге дейін өндірістің толық циклін қалыптастыру. Нәтижесінде Отырар ауданы мен Арыс қаласында 60 мың гектар суармалы жер алаңында Орталық Азиядағы ірі мақта өсіру кешенін құру жоспарлануда. 1,4 мыңнан астам тұрақты және 300-ден астам уақытша жұмыс орны ашылады.
Инвестор – қытайлық Xinjiang Lihua (Group) Co., Ltd. компаниясы. Жобаны жүзеге асырудың бірінші кезеңінде 58 млрд теңгеден астам инвестиция көзделген, шетелдік инвестициялардың жалпы көлемі 200 млрд теңгеден асады, бұл туралы бұрын Премьер-министр Олжас Бектенов пен Xinjiang Lihua басшысы Чжан Цихайдың келіссөздері барысында уағдаластықтарға қол жеткізілген болатын.
Бұрын соңды мұндай ауқымда қолданылмаған технологиялық шешімдерді енгізу көзделуде: тамшылатып суарудың тиімділігі жоғары жүйесі бар 196 сорғы стансасын, 500 шақырымнан астам суару және тарату арналарын, үш ірі сорғы кешенін және үш трансформаторлық қосалқы стансаны, тыңайтқыштарды интеграцияланған әдіспен беру жүйесін, сондай-ақ әлемдік жетекші өндірушілердің заманауи ауыл шаруашылығы техникасын – жоғары қуатты тракторларды, мақта жинау машиналарын, бүріккіштер және мамандандырылған құрылыс техникасын пайдалану.
Сонымен қатар кешен аумағында полиэтиленді қайта өңдеу және тамшылатып суаруға арналған құрал мен иілгіш құбырларды шығару бойынша желі құрылады, бұл импортқа тәуелділікті азайтуға және мақта өсіруден бастап иірілген жіп, маталар мен киімдерді шығаруға дейінгі тұйық өндірістік циклды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Бүгінде Қазақстанда жыл сайын 70-75 мың тонна мақта талшығы өндіріледі, оның 85%-ы экспортталады.
Жобаны жүзеге асыру ел ішінде терең қайта өңдеу үлесін ұлғайтуға, қосылған құны жоғары дайын тоқыма өнімдерін шығаруды кеңейтуге мүмкіндік береді, бұл тұтастай алғанда отандық тоқыма өнеркәсібінің өндірістік базасын нығайтады, экспорттық әлеуетті арттырады, сондай-ақ шағын және орта бизнесті – логистиканы, техниканы жөндеуді және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуді дамыту үшін драйвер болады.
Түркістан облысында мақта өңдеу саласын тереңдету және толық циклді өндіріс құру арқылы аймақтың агроөнеркәсіптік әлеуеті жаңа деңгейге көтеріледі. Бұл жоба тек аграрлық секторды дамытумен шектелмей, өңдеу өнеркәсібін де жандандырады. Мақта өсіруден бастап, дайын киім өндірісіне дейінгі толық циклді ұйымдастыру елдегі тоқыма өнімдерін ішкі нарықта тұтынуды арттырып, экспортты кеңейтеді. Сонымен қатар, су үнемдеу технологиялары мен инновациялық шешімдер арқылы ауыл шаруашылығының тиімділігі күшейтіліп, өңірдің экологиялық жағдайы жақсарады.
Жобаның жүзеге асуы жергілікті тұрғындарға жаңа жұмыс орындарын ашып, әлеуметтік жағдайды жақсартуға мүмкіндік береді. Түркістан облысының мақта өндірісінің дамуы мен жаңа инвестициялық жобалар осы аймақтың экономикалық жағдайын күшейтіп, ауыл шаруашылығы мен өңдеу саласындағы кәсіпкерлікті жандандырады. Мақта кластерін дамыту арқылы Қазақстан халықаралық нарықта бәсекеге қабілетті өнімдер ұсына алады, бұл ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпті дамытудың маңызды қадамы болып табылады.
Түркістан облысында мақта кластерін дамыту жобасы тек агроөнеркәсіп саласын ғана емес, өңірдің жалпы экономикалық жағдайын жақсартуға да айтарлықтай ықпал етеді. Толық циклді өндіріс жүйесін енгізу арқылы өңірде мақта өңдеу мен киім өндірудің жаңа бағыттары ашылып, экспорттық әлеует арттырылмақ. Бұл жоба тек жаңа жұмыс орындарын ашып қана қоймай, өңдеуші кәсіпорындар үшін де жаңа мүмкіндіктер туғызып, өңірдегі кәсіпкерлікті жандандырады.
Сонымен қатар, жобаның іске асуы ауыл шаруашылығында заманауи технологиялардың енгізілуін талап етеді. Су үнемдеу жүйелері, тыңайтқыштарды тиімді пайдалану және жаңа ауыл шаруашылығы техникасы өңірдің өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде ішкі нарықта бәсекеге қабілетті тауарлар шығару мен отандық өнеркәсіптің дамуына жол ашады. Түркістан облысы алдағы жылдары мақта өңдеу саласында еліміздегі жетекші орталыққа айналуы мүмкін.
Анықтама:
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің мәліметінше, мақта дәстүрлі түрде отандық мақта өсіру орталығы болып саналатын Түркістан облысының егіс алқаптарының 15,9%-ын алып жатыр. Биыл 144,5 мың гектар алқапқа дақыл егілді, оның ішінде 50 мың га – тамшылатып суаруды қолдану арқылы.
2025 жылы орташа өнімділігі 29,6 ц/га болатын 428 мың тонна шитті мақта жиналды – бұл соңғы 18 жылдағы ең жоғары көрсеткіш. Бұндай жетістікке суды үнемдейтін технологияларды белсенді енгізу, және ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыруды қамтамасыз етудің нәтижесінде қол жеткізілді.
